De mythe van de ban van een uurwerk Orange

Dit artikel komt van Den of Geek UK .

Gedurende een groot deel van de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig waren er twee films die veel filmnerds wilden bemachtigen, maar in het Verenigd Koninkrijk konden ze dat niet. Voor De exorcist en A Clockwork Orange waren misschien wel de twee meest opvallende films die je, voor een groot deel van de populariteit van VHS, gewoon niet op tape kon huren of kopen in het VK. Als zodanig bloeide een onder de toonbankindustrie in illegale kopieën van slechte kwaliteit op, terwijl veel bioscopen late night shows van De exorcist , waar de film nog vrij te zien was.

Maar niet op VHS. Warner Bros heeft ervoor gekozen om, midden in en na het videoschandaal in het VK in het begin van de jaren tachtig, niet in te dienen De exorcist voor een VHS-release. Waarschijnlijk was het verstandig om dat niet te doen, aangezien de kans op het behalen van een certificaat voor een thuisrelease erg klein was. Door het helemaal niet in te dienen, De exorcist zou dus nooit verboden worden. Het was namelijk pas in 1999 dat de film uiteindelijk werd ingediend voor een dergelijk certificaat en ongesneden werd goedgekeurd met een 18-beoordeling.

Maar achter A Clockwork Orange ’s onbeschikbaarheid lag een ander verhaal. Terwijl De exorcist in ieder geval in de loop van een officieel verbod staarde, A Clockwork Orange was ook nooit verboden in het VK. Bovendien was er niet expliciet mee gedreigd voor een VHS-release. In plaats daarvan, de reden dat A Clockwork Orange in 1973 uit de Britse bioscopen werd gehaald en al meer dan 25 jaar officieel niet meer in het VK werd gezien, was te danken aan de regisseur, wijlen Stanley Kubrick .

Toen de film in 1971 uitkwam, duurde het niet lang voordat de film van A Clockwork Orange controverse aanwakkeren. Gebaseerd op de roman van Anthony Burgess, speelt Malcolm McDowell natuurlijk de hoofdrol als Alex DeLarge, in misschien wel zijn beste prestaties in zijn carrière. Maar de film kreeg vooral bekendheid in maart 1972, toen hij door een officier van justitie werd geciteerd in een rechtszaak. Een 14-jarige was beschuldigd van doodslag en het openbaar ministerie voerde aan dat de film van A Clockwork Orange relevant was voor de zaak. De film werd ook in verband gebracht met andere zaken, waarbij veel 'copycat'-misdrijven werden gemeld. Het verhaal verzamelde de nodige brandstof en het ongenoegen met de film groeide. Het kwam tot een punt waarop protesten werden opgezet, soms buiten het huis van Kubricks familie.

De directeur zelf was verrast. Kubrick voerde aan dat het onjuist was om geweld op de film te pinnen, en noemde een kant van een debat dat verschillende keren in de geschiedenis van de cinema is opgekomen. Dat wil zeggen, die film kan iemand niet iets laten doen waartoe hij al niet in staat was. Dat de misdaden hoe dan ook zouden zijn gebeurd. A Clockwork Orange werd gebruikt als media zondebok. Niet dat zo'n argument in de publieke opinie vaak met schot in de roos komt natuurlijk.

Kubrick besloot echter in te grijpen. Toen de film begin 1973 in het Verenigd Koninkrijk in de bioscoop te zien was, vroeg hij Warner Bros om de film helemaal uit de circulatie te halen. De studio was het daarmee eens, hoewel meer dan een half decennium niemand het opmerkte (dit was natuurlijk in een pre-videotijdperk). Pas in 1979, toen het National Film Theatre geen toestemming kreeg om het te vertonen als onderdeel van een retrospectief van Kubricks werk, kwam de terugtrekking voor het eerst onder de aandacht.

Maar dat was alles. Kubrick vroeg, zonder uitleg, om de film uit de roulatie te nemen, en omdat mensen hem in Groot-Brittannië niet te pakken konden krijgen, begon de mythe te verspreiden dat deze was verboden. Maar dat was het helemaal niet. Warner Bros bleef de rest van zijn leven met Kubrick samenwerken en bleef zijn wensen accepteren waar A Clockwork Orange was bezorgd.

Het duurde tot maart 2000 voordat de film – legaal – terugkeerde naar de Britse schermen. Kort na de dood van Kubrick – die enkele dagen na het afsluiten van zijn laatste versie van zijn laatste film overleed, Ogen wijd dicht – Warner Bros vroeg uiteindelijk een certificaat aan voor de film, en dat werd toegekend. Een 18, zoals je zou verwachten.

Op 17 maart 2000 keerde het dus terug naar de Britse bioscoopschermen en kort daarna volgde een thuisrelease. Verwijderd uit de context van de oorspronkelijke release, was de reactie verrassend tam, met alle argumenten over het aanzetten tot of informeren van geweld lang uitgeslapen. In plaats daarvan kon eindelijk een klassieke film van een eenmalige filmmaker worden gezien, zonder vage lijnen en interferentie over het hele scherm...

Lees en download de Den of Geek Lost in Space Special Edition Magazine hier!